آشنایی با نحوه تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط

معرفی انواع سبک‌های تصمیم‌گیری در سازمان‌ها

تصمیم‌گیری در هر کسب‌وکاری بدون توجه به سایز شرکت دارای ۴ سبک متفاوت است. آشنایی با این سبک‌ها به مدیران برای تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط برحسب شرایط کمک زیادی می‌کند. هر یک از این سبک‌ها رفتار متفاوتی نسبت به میزان ابهام در تصمیمات دارد:

۱- سبک تصمیم‌گیری دستورالعملی (Directive)

این سبک تصمیم‌گیری از تفکر سریع و قاطع برای دستیابی به یک راه‌حل استفاده می‌کند و تحمل کمتری برای ایده‌های مبهم دارد. در سازمان‌هایی که تصمیمات سریع نیاز دارند این سبک بسیار موثر است، اما در عین حال کارکنان را برای تصمیم‌گیری توسعه نمی‌دهد.

۲- سبک تصمیم‌گیری تحلیلی (َAnalytical)

تصمیم‌سازان تحلیلی، دقت زیادی به داده‌ها برای ارائه راه‌حل دارند. آن‌ها متفکرانی با دقت بالا و سازگار هستند که برای جمع‌آوری اطلاعات و تصمیم‌گیری، زمان زیادی را صرف می‌کنند. بنابراین این سبک تصمیم‌گیری در زمانی که تصمیم حیاتی است و نیاز به بررسی جوانب مختلف دارد مفید است، و فرض بر آن است که می‌توان داده‌ها و اطلاعات لازم را برای کاهش ابهام تصمیم جمع‌آوری نمود.

۳- سبک تصمیم‌گیری مفهومی (Conceptual)

این سبک ویژه تصمیم‌گیرانی با ریسک بالاست. آن‌ها ابهام بالا را تحمل کرده و به ارزیابی راه‌حل‌های مختلف می‌پردازند. بررسی دقیق ایده‌های بزرگ و راه‌حل‌های خلاقانه، فرصت‌های جدیدی را در اختیار آنان می‌گذارد. تصمیم‌گیرندگان مفهومی به‌شدت پیگیر نتایج تصمیمات خود هستند. نتیجه‌گیری تجسمی از فرصت‌ها و نتایج مختلف، به آن‌ها قدرت تصمیم‌سازی بلندمدت را می‌دهد.

۴- سبک تصمیم‌گیری رفتاری (Behavioral)

این سبک تصمیم‌گیری بیشتر بر روی بر روابط متمرکز است. ارزیابی احساسات دیگران به‌عنوان بخشی از فرایند تصمیم‌گیری محسوب می‌شود به همین دلیل تحمل کمتری برای پذیرش ابهام در این سبک وجود دارد.

تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط براساس چه سبکی انجام می‌شود؟

تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط، فعالیتی است که تمامی افراد تا حدود زیادی با آن درگیر هستند. زیرا آن‌ها در مواجه با مسائل مختلف و متنوع باید در کوتاه‌ترین زمان تصمیم‌گیری کنند. چابک بودن (Agility) از ویژگی‌های شرکت‌های SME است و تصمیم‌سازی سریع نقش مهمی در شکل‌گیری‌شان دارد.

همانطور که در سالیان اخیر نوآوری و خلاقیت در کسب‌وکارهای کوچک و متوسط اهمیت یافته، به استقلال کارمندان هم توجه بیشتری شده تا مستقلاً تصمیماتی را براساس شرایط اتخاذ کنند. در صورتی که همه تصمیمات به روش دستوری انجام شود، هیچ توسعه و انگیزه‌ای در پی نخواهد بود. مدیران شرکت کوچک و متوسط باید به دنبال این باشند که در کنار کاهش ریسک کسب و کار، سرعت عمل و حفظ چابکی، فرصت برای توسعه و مسئولیت‌پذیری کارکنان را نیز فراهم آورند. به همین دلیل تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط بر اساس ترکیبی از ۴ سبک (دستورالعملی، تحلیلی، مفهومی و رفتاری) شکل می‌گیرد.

تصمیم‌گیری در کسب‌وکارهای خرد و متوسط باید مختصر، سیستماتیک، عملی و تا حدود زیادی معنایی و منعطف باشد تا بهترین راه‌حل و ایده را برای مشکل ارائه کنند. صنایع کوچک وقتی نمی‌دانند چه اقدامی باید انجام دهند از دل پیروی می‌کنند و بعد از اجرای یک تصمیم به ارزیابی دقیق آن می‌پردازند تا امکان بهبود تصمیمات آتی ایجاد شود.

ویژگی‌های تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط

تصمیم‌گیری در شرکت کوچک و متوسط با شرکت‌های بزرگ تفاوت‌های اساسی دارد. محدودیت در منابع شرکت‌های SME و حضور آنان در بازارهای رقابتی موجب می‌شود تا تصمیم‌گیری‌هایشان را به روشی خاص بگیرند:

۱٫ ریسک‌پذیری: هر تصمیمی دارای درصدی از ریسک است. اما شرکت‌های کوچک و متوسط در تصمیمات خود مخاطرات بیشتری را می‌پذیرند؛

۲٫ سرعت تصمیم‌گیری در شرکت کوچک و متوسط: کسب‌وکارهای SME دارای ساختار سازمانی و چارت پیچیده نیستند. آن‌ها برای اینکه شانس کافی برای استفاده از فرصت‌ها داشته باشند باید سرعت عمل خود را در تصمیم‌گیری بالا ببرند و با چابکی به اجرای ایده‌ها بپردازند؛

۳٫ دقت بالا در تصمیم‌گیری: محدودیت منابع در شرکت‌های کوچک و متوسط موجب می‌شود تا آن‌ها نیاز به تصمیمات درست داشته باشند تا شاهد کمترین هدر رفت منابع بر اثر تصمیمات غلط باشند؛

۴٫ شناسایی راه‌حل‌های مختلف: تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط زمانی اثر مطلوبی خواهد داشت که مدیران یا کارکنان امکان شناسایی راه‌حل‌های مختلف را داشته باشند. در تصمیم‌گیری باید راهکارهای مختلف برای حل مشکل شناسایی شده و سپس بهترین راهکار از بین چندین مسیر شناسایی شده، انتخاب شود؛

۵٫ داده‌محوری: در هنگام تصمیم‌سازی باید به داده‌های مختلف توجه داشت و توجه را هر چه بیشتر به سمت عددنگاری آورد. این داده‌ها موقعیت فعلی و شرایطی که باید شرکت به آن برسد را نشان می‌دهد؛

۶٫ تفکر خلاق: داشتن نوآوری، ذهنیت مثبت و خلاقیت برای تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط ضروری است. تفاوت شرکت‌های SME با شرکت‌های بزرگ در تصمیمات خلاقانه آن‌هاست که منتج به ایده‌های نوآورانه می‌شود و می‌تواند شرکت کوچک و متوسط را در گوی رقابت جلو بیاندازد؛

۷٫ بهره‌گیری از تجربیات گذشته: شرکت‌های کوچک با درس گرفتن از شکست‌ها و موفقیت‌های گذشته، آن‌ها را در تصمیمات آینده خود دخیل می‌کنند تا بهترین راهکار را پیدا کنند؛

۸٫ یادگیری: کسب‌وکارهای کوچک و متوسط پیشرو به آموزش و یادگیری اعتقاد ویژه‌ای دارند، زیرا معتقدند که هر چه توانایی‌های کارکنان یا مدیران افزایش پیدا کند، احتمال اخذ تصمیمات مناسب‌تر توسط آنان افزایش خواهد یافت. بنابراین کارکنان خود را برای گرفتن تصمیمات مناسب قابلیت‌سازی می‌نمایند.

آشنایی با مراحل صحیح تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط

برای اتخاذ بهترین تصمیمات در شرکت‌های کوچک و متوسط باید فرایند مشخصی دنبال شود. اگر مراحل زیر با دقت دنبال شوند تصمیماتی منطقی و منطبق با شرایط کسب‌وکار در شرکت کوچک و متوسط اتخاذ خواهد شد:

۱٫ شناسایی مسئله: هر تصمیمی زمانی گرفته می‌شود که مسئله‌ای به‌وقوع بپیوندد. اما متاسفانه در بسیاری از مواقع کارکنان و مدیران در شرکت‌های SME در شناسایی دقیق مسئله دچار مشکل می‌شوند. بنابراین اولین قدم تعریف دقیق مسئله‌ای است که قصد داریم آن را حل کنیم؛

۲٫ تعیین هدف: در مرحله بعد از شناسایی مسئله، برای تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط باید هدف مشخص شود و معیار دقیقی برای ارزیابی تصمیمات تعیین گردد؛

۳٫ جمع‌آوری اطلاعات: هنوز برای تصمیم‌گیری زود است. شرکت‌های کوچک و متوسط باید بر مبنای داده‌ها تصمیم بگیرند و تصمیمات احساسی و گذشته‌نگر را کنار بگذارند. هر چه اطلاعات دسته‌بندی شده، دقیق‌تر و هدفمندتر باشند، امکان تصمیم‌گیری ساده‌تر می‌شود؛

۴٫ ارزیابی تمامی مخاطرات و پیامدها: هر تصمیمی نتایج مثبت و منفی در پی خواهد داشت. در این مرحله باید تمامی ریسک‌های تصمیمات و اثراتی که بر کسب و کار خواهند داشت تعیین شوند؛

۵٫ اخذ تصمیم در شرکت کوچک و متوسط: پس از گردآوری اطلاعات و اجرای همه مراحل فوق، حالا نوبت گرفتن تصمیم است. تصمیمی که با شرایط کسب‌وکار منطبق است، ریسک معقولی دارد، با منابع و فرهنگ سازمانی شما همخوانی دارد و قابلیت اجرای آن را دارید انتخاب کنید؛

۶٫ ارزیابی تصمیم: بعد از اجرا، هر تصمیمی باید مورد ارزیابی قرار گیرد تا با بررسی نتایج، یادگیری در بین اعضای تیم‌های کسب‌وکار کوچک و متوسط شکل گیرد. ارزیابی و یادگیری مرحله بسیار مهمی است که هم کیفیت تصمیمات آتی را بالا می‌برد و هم موجب توسعه فکری مدیران و کارکنان می‌شود. در شرکت کوچک و متوسط معمولاً به دلیل حجم و تنوع بالای کارها، برای این مرحله مهم وقت کافی صرف نمی‌شود.

خطرات تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط چیست؟

هر تصمیمی برحسب شرایط و اهمیت دارای ریسک‌هایی برای کسب‌وکار است. درک درست از خطرات تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط به تصمیم‌گیرنده کمک می‌کند تا پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشد. برخی از خطرات مرسومی که تصمیمات در شرکت‌های SME ایجاد می‌کنند عبارت‌اند از:

۱٫ تغییر در استانداردها: هر کسب‌وکاری دارای استانداردها و قوانین اختصاصی خود است. هر چند که کسب‌وکارهای کوچک باید انعطاف‌پذیر باشند و تصمیماتی که می‌گیرند آن‌ها را با شرایط منطبق کند، اما استانداردهای کلیدی نباید دچار خدشه شود و کیفیت محصولات و خدمات کسب‌وکار کاهش یابد؛

۲٫ صلاحیت فرد تصمیم‌گیرنده: چابکی و سرعت بالا برای تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط ضروری است. اما این سرعت بالا نباید منجر به گرفتن تصمیمات توسط افرادی شود که صلاحیت کافی را ندارند یا وظیفه تصمیم گیری درباره آن موضوعات را از مدیران دریافت نکرده‌اند؛

۳٫ کاهش محبوبیت برند: رشد کسب‌وکار بر پایه فروش به مشتریان است. اما برخی از تصمیمات ناخواسته محبوبیت برند را کاهش می‌دهند. از همین‌رو در تصمیم‌سازی باید به عواقبی که در حوزه بازار، برند و مشتریان ایجاد می‌شود توجه کافی داشت؛

۴٫ بهره‌وری: هر تصمیمی که در شرکت‌های SME گرفته می‌شود باید موجب بهبود بهره‌وری شود. تصمیماتی که باعث کاهش بهره‌وری می‌شوند، مناسب نبوده و باید مورد تجدیدنظر قرار گیرند؛

۵٫ تمرکز: یک تصمیم مناسب نباید تمرکز اصلی کسب‌وکار را کاهش دهد. اما برخی از تصمیمات موجب کاهش تمرکز کسب‌وکار و ورود کارکنان یا مدیران به موضوعات فرعی می‌شوند. شرکتی موفق است که از حاشیه‌ها دوری کرده و صرفاً به دنبال هدف اصلی باشد.

سخن پایانی

تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا این تصمیمات مسیر کسب‌وکار را مشخص می‌کنند و احتمال موفقیت یا شکست شرکت SME را تغییر می‌دهند. برای تصمیم‌سازی درست باید با سبک‌های تصمیم‌گیری در سازمان و مراحل آن آشنا شد، و خطرات تصمیم نادرست را در شرکت‌های کوچک و متوسط شناخت. اگر برای تصمیم گیری در شرکت خود دچار چالش هستید، می‌توانید از کمک تیم نجات برای طراحی ساختار تصمیم‌گیری، مشخص کردن وظایف و توانمندسازی افراد تصمیم‌گیر بهره بگیرید.

بیشتر بخوانید :

• ۴ اصل مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های کوچک و متوسط SME
• بازاریابی در شرکتهای کوچک و متوسط SME
• تفویض اختیار منابع انسانی در شرکت‌های کوچک ومتوسط
• برندسازی SME: چطور در صنایع کوچک برندسازی کنیم
• نکات مهم در بازاریابی شرکت کوچک و متوسط
• ویژگی شرکت‌های کوچک و متوسط SME
• مشاور منابع انسانی درشرکت SME 
• چالشهای شرکتهای SME برای رشد و موفقیت
• مشاوره کسب و کار برای مدیرSME
• همه چیز درباره شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با راز موفقیت شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با اصول تفویض اختیار در شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با مشاوره در شرکت کوچک و متوسط
• توسعه کسب و کار در شرکت کوچک و متوسط