آشنایی با مشاوره در شرکت کوچک و متوسط

مشاوره کسب و کار چیست؟

قبل از اینکه به موضوع مشاوره در شرکت کوچک و متوسط بپردازیم، باید ابتدا با مفهوم مشاوره کسب و کار و مزایای آن آشنا شویم. هر سازمانی برای غلبه بر مشکلات پیش‌روی خود از مشاوران مختلفی استفاده می‌کند. مشاوران کسب و کار توانایی مناسبی در زمینه برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی دارند. آنان با خلاقیت و تفکر استراتژیکی که از مطالعات و تجارب مختلف به‌دست آورده‌اند به صاحبان شرکت‌ها در عیب‌یابی و حل مشکلات کمک می‌کنند.

مشاوره کسب و کار موجب صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌ها می‌شود. زیرا مشاوران از دید برون سازمانی به مشکلات نگاه می‌کنند و بسیاری از نواقصی را شناسایی می‌کنند که مدیران و کارکنان شرکت به‌سادگی آن‌ها را مشاهده نخواهند کرد.
خدمات مشاوره در شرکت کوچک و متوسط شامل برنامه‌ریزی استراتژیک، مدیریت مالی، مدیریت منابع انسانی و بازاریابی می‌شود. البته حیطه مشورت محدود به اینها نیست و موارد مهم دیگری نظیر مدیریت محصول، مدیریت عملیات، استفاده از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و راهکارهای توسعه سازمانی در جلسات مشاوره مطرح خواهد شد.

مشاوره کسب و کار چه سبک‌هایی دارد؟

شرکت‌های کوچک و متوسط (SME) همیشه دارای شرایط یکسانی نیستند. به همین دلیل از سبک‌های مختلفی برای مشاوره در شرکت کوچک و متوسط استفاده می‌شود. حتی مشاورانی که برای چنین کسب و کارهایی انتخاب می‌شوند تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند:

۱-     مشاور ناظر بیرونی

مشاوره در شرکت کوچک و متوسط با صنایع بزرگ یا سازمان‌های دولتی تفاوت اساسی دارد. از آنجایی که چنین شرکت‌هایی دارای محدودیت‌های منابع هستند از مشاوران به صورت پروژه‌ای و موقت استفاده می‌کنند. مشاور ناظر بیرونی با بررسی عملکرد کسب و کار در حوزه‌های مختلف، مشورت‌هایی را برای بهبود استراتژی‌های بازاریابی و فروش، مدیریت منابع انسانی یا کل مسیر کسب و کار ارائه می‌دهد.

۲-     مشاور فنی

شرکت‌های SME در طی فرایند رشد و توسعه با موضوعات فنی و تخصصی بسیاری مواجه می‌شوند. بسیاری از این موضوعات عمومی نیستند. به‌عنوان مثال در توسعه اپلیکیشن موبایلی در یک استارتاپ، مشاور باید دانش کافی در زمینه برنامه‌نویسی و توسعه نرم‌افزارها را داشته باشد. استفاده از مشاوران فنی کمک زیادی به شرکت‌های کوچک و متوسط می‌کند تا هزینه‌های خود را مدیریت کرده و اشتباه کمتری داشته باشند.

۳-     مشاور معلم

مشاوره در شرکت‌های کوچک و متوسط همیشه در سطوح بالا نیست. یک مشاور معلم با آموزش مسائل فنی و حتی ساده به مدیران، کارکنان، مشتریان، شرکای تجاری، پیمانکاران و.. نقش مهمی در رشد فرهنگ سازمانی ایفا خواهد کرد.

۴-     مشاور مدل‌ساز

شرکت‌های SME برای اینکه به موفقیت دست پیدا کنند، نیاز دارند تا به‌صورت مستمر به ارزیابی اقدامات در حوزه‌های مختلف پرداخته و فرایندها را بهینه‌سازی کنند. اما درگیر شدن مدیران و کارکنان ارشد شرکت در مسائل روزمره باعث می‌شود تا از توسعه و بهینه‌سازی فرایندها غافل شوند. مشاوره در شرکت کوچک و متوسط برای عبور از این مانع و کمک به توسعه راهبردی کسب و کار است.

۵-     مشاور کوچ یا منتور

مفهوم مشاوره با کوچینگ تفاوت می‌کند. مشاور به راهنمایی کلی و تعیین استراتژی در جلسات می‌پردازد. اما کوچ و منتور در طی اجرای فرایندها همراه تیم می‌شود و به آن‌ها در اجرای درست کارها کمک می‌کند. پیچیدگی مشاوره در شرکت کوچک و متوسط موجب می‌شود تا برخی از مشاوران همانند یک کوچ در مسیر همراه کارمندان و مدیران اجرایی شوند تا از اجرای درست برنامه‌ها و تحقق اهداف اطمینان حاصل کنند.

کدام سبک‌های مشاوره کسب و کار در شرکت‌های کوچک و متوسط کاربرد دارد؟

مشاوره شرکت کوچک و متوسط دارای چرخه‌های متعددی است. این چرخه‌ها از زمان شکل‌گیری کسب و کار تا مراحل توسعه را در بر می‌گیرند. در هر مرحله شرکت SME برحسب نیاز باید از سبک خاصی از مشاوره استفاده کند تا بهترین نتیجه را بگیرد. حتی در برخی از مراحل امکان استفاده از دو یا چند سبک مشاوره به‌صورت هم‌زمان نیز وجود دارد.

به‌عنوان مثال سبک معلم در مشاوره شرکت کوچک و متوسط در اوایل راه‌اندازی کاربرد زیادی دارد. جایی که ایجاد فرهنگ سازمانی و هنجارهای مثبت در بین کارکنان اهمیت می‌یابد و دانش زیادی باید به تیم منتقل شود. در همین مرحله استفاده از مشاور کوچ یا منتور به رشد سریع‌تر کسب و کار کمک می‌کند.

با توسعه شرکت SME اهمیت مشاوره‌های فنی بیشتر می‌شود. این مشاوره‌ها در زمینه‌هایی مانند مدیریت محصول، توسعه زیرساخت‌ها، استفاده از فناوری‌های نوین، طراحی استراتژی بازاریابی و فروش، مدیریت مالی و بودجه و.. انجام می‌پذیرند. با رشد کسب و کار و مقیاس‌پذیر شدن آن، سبک مشاوره مدل‌سازی برای شرکت‌های کوچک و متوسط ارزشمند خواهد شد. هرچه فرایندهای تجاری دقیق‌تر مدل شوند شانس موفقیت نیز افزایش می‌یابد.
در مراحل رشد نهایی، مشاور ناظر بیرونی با آنالیز کلی عملکرد به مدیران و کارکنان ارشد راهکارهایی را برای تحول سازمانی ارائه می‌دهد و به کاهش ریسک شرکت و اطمینان از طی شدن مسیر صحیح کمک می‌کند.

چطور در شرکت کوچک و متوسط یک مشاور کسب و کار خوب انتخاب کنیم؟

مشاوره در شرکت کوچک و متوسط اهمیت زیادی دارد. وقتی با یک مسئله مهم روبرو هستید، آیا از هر شخصی مشورت می‌گیرید؟ طبق توصیه امامان وقتی از شخصی مشاوره می‌گیریم شریک عقل او می‌شویم. پس باید با دقت انتخاب کنیم که در مهمترین مسائل شرکتمان، با آن حجم ظرافتی که شرکت کوچک و متوسط دارد، با چه شخصی وارد شراکت فکری خواهیم شد.

انتخاب نادرست مشاوران نه تنها موجب رشد سازمانی نمی‌شود بلکه احتمال شکست و آسیب‌های جدی را برای شرکت‌های SME به‌وجود می‌آورد. در انتخاب مشاور در شرکت کوچک و متوسط توجه به نکات زیر ضروری است:

۱-    انتخاب بهترین مشاور برای شرکت کوچک و متوسط

پیدا کردن مشاور کسب و کار در شرکت‌های SME یکی از موضوعات چالش برانگیز برای مدیران است. یک مشاور خوب باید به کار خود اشتیاق داشته باشد، میل به تعالی در او موجود باشد و به سازمان‌دهی و جزئیات توجه کند. مشاوری برای شرکت کوچک و متوسط باید انتخاب شود که در حوزه مشاوره‌ای از تخصص کافی برخوردار است و تمایل دارد تیم شما را توسعه دهد.

۲-    بررسی عملکرد مشاوره در شرکت کوچک و متوسط

حتماً به سراغ مشاورانی بروید که دارای عملکرد قابل قبولی هستند. از مشاوران سوالاتی بپرسید تا متوجه تجربه آن‌ها در برخورد با مسائل مختلف شوید. یک مشاور باید دارای مدارک علمی یا تجارب عملیاتی مشخصی باشد. توجه به رزومه مشاوران امکان تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین مشاور را به شرکت‌های SME می‌دهد.

توجه داشته باشید که مشاوره در شرکت کوچک و متوسط بسیار حساس است و هرگونه اشتباه مشاور، عوارض جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

۳-    ارزیابی نحوه مشاوره در شرکت کوچک و متوسط

همانطور که پیش از این گفتیم، مشاورانی که به شرکت‌های SME مشاوره می‌دهند به‌صورت مقطعی با آن‌ها همکاری می‌کنند. بنابراین بعد از عقد قرارداد با مشاور به‌طور دقیق به ارزیابی عملکرد آن‌ها بپردازید. به شرایط فسخ قرارداد حساس باشید. اگر مشاوره‌های آنان تاثیر لازم را ندارد یا در مواردی نتایج نامناسبی به همراه می‌آورد، نسبت به فسخ قرارداد و یافتن مشاور موثرتری اقدام کنید.

عدم همکاری با یک مشاور شاید تجربه ناخوشایندی باشد، اما ادامه دادن جلسات مشاوره بی‌نتیجه عوارض منفی بیشتری را برای کسب و کار به دنبال خواهد داشت.

انتظارات کسب و کارهای کوچک و متوسط از مشاوره کسب و کار

در بسیاری از مواقع مدیران شرکت‌های SME انتظار دارند تا مشاور آنان همانند یک پیش‌گو عمل نماید. این توقع بی‌جا است. مشاوران در جلسات مشاوره در شرکت کوچک و متوسط براساس داده‌های دریافتی و پردازش آن‌ها به بیان نکاتی براساس علم و تجارب خود می‌پردازند. مشاور تنها به به بیان مسیرهای مختلف می‌پردازد و این مدیران شرکت هستند که با توجه به شرایط باید تصمیم درست را بگیرند.

همینطور اگر شرایط و زیرساخت‌های شرکت شما مناسب نیست، از مشاور توقع معجزه نداشته باشید! مشاور نمی‌تواند شرکت شما را یک شبه از این رو به آن رو کند و همه کاستی‌ها را برطرف نماید. بهترین کار این است که بصورت منطقی با هم در مورد بهبودهای ممکن و اولویت‌بندی تغییراتی که باید صورت گیرد، به جمع‌بندی برسید.

برخی از توقعات یا انتظارات از مشاوره در شرکت کوچک و متوسط که تا حدود زیادی درست هستند:

۱-    کشف

برای موفقیت مشاوره در شرکت کوچک و متوسط، مشاوران باید توانایی بالایی در کشف اهداف کسب و کارتان داشته باشند. آن‌ها باید وقت کافی در این زمینه گذاشته و با تحقیق و پرسیدن سوالاتی شفاف از مدیران، دانش و اطلاعات خود را درباره شرکت SME افزایش دهند تا بتوانند به ترسیم مسیر بلندمدت شما کمک کنند.

۲-    اشتیاق

مشاوران باید اشتیاق و انگیزۀ زیادی برای بهبود نتیجه در شرکت داشته باشند. این اشتیاق موجب می‌شود تا مدیران یا کارکنان به جلسات مشاوره اهمیت بیشتری دهند و در مسیر مشاوره، مشارکت کنند.

۳-    ایجاد تحول

مشاوره فقط به معنی تجویز راهکار و ارائه مستندات نیست. مشاور شرکت کوچک و متوسط باید توان ایجاد تحول داشته باشد. تحول به معنی تغییر از رویکرد و رفتار فعلی به رویکرد و رفتار جدیدی است که شرکت برای موفقیت نیاز دارد. بنابراین حتماً به دنبال مشاورینی باشید که نه فقط مسیر را به شما نشان می‌دهند بلکه رویکردی تحولگرا دارند.

۴-    پیگیری امور و اندازه‌گیری عملکرد

بسیاری از مشاوران فقط راهکارهای کلی را به شرکت ارائه می‌دهند. اما بهتر است مشاوران برنامه‌ریزی عملیاتی شدن این راهکارها را هم در پیش بگیرند و تا حدودی پیگیر راهکارهای اجرایی شده و نتایج حاصل از آن باشند تا در صورت نیاز اصلاحاتی انجام شود. ارزیابی عملکرد امکان اجرای شیوه‌های موثرتر را در مسیر موفقیت کسب و کار فراهم می‌کند.

سخن پایانی

مشاوره در شرکت کوچک و متوسط از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا به کسب و کارها کمک می‌کند تا علیرغم محدودیت نیرو و منابع، مسیر درست‌تری برای بقا و توسعه خود بچینند و از ریسک‌های ویرانگر اجتناب کنند. برای اینکه جلسات مشاوره در شرکت SME مؤثر باشد، نیاز است تا در انتخاب مشاوران کسب و کار نهایت دقت به کار گرفته شود. یک مشاور خوب کمک خواهد کرد تا شرکت کوچک و متوسط بجای سعی و خطا، منابع و تمرکزش را روی موفقیت بگذارد و تیم شرکت برای مسیر آینده، متحول شود.

یشتر بخوانید :

• ۴ اصل مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های کوچک و متوسط SME
• بازاریابی در شرکتهای کوچک و متوسط SME
• تفویض اختیار منابع انسانی در شرکت‌های کوچک ومتوسط
• برندسازی SME: چطور در صنایع کوچک برندسازی کنیم
• نکات مهم در بازاریابی شرکت کوچک و متوسط
• ویژگی شرکت‌های کوچک و متوسط SME
• مشاور منابع انسانی درشرکت SME 
• چالشهای شرکتهای SME برای رشد و موفقیت
• مشاوره کسب و کار برای مدیرSME
• همه چیز درباره شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با راز موفقیت شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با اصول تفویض اختیار در شرکت کوچک و متوسط
• آشنایی با نحوه تصمیم گیری در شرکت کوچک و متوسط