اهمیت مشاوره در اسلام

کسب‌وکار فراز و نشيب‌هاى فراوانى دارد و همه مدیران به تنهايى قادر به درک، حل و رفع موانع و مشكلات کسب‌وکار نيستند. اما مشاوره مدیریت صرفاً یک موضوع تجاری نیست، بلکه ریشه در باورهای دینی و اخلاقی عمیق جامعه ما دارد. یکی از شیوه‌های شناسایی مسیر درست و حل مسائل در اسلام و از خصلتهای زیبایی که قرآن برای انسانهای شایسته برمی‌شمارد "مشورت" است. خداوند زمانی که صفات و خصوصیات مسلمانان را مطرح می‌کند در آیه 138 از سوره شوری می‌فرماید: والذین استجابوا الربهم و اقاموا الصلوه و امرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون (شوری/ 138) آنان که دعوت پروردگارشان را اجابت کردند و نماز را بر پا داشتند و امورشان را به مشورت گذاشتند و از آنچه که روزیشان کردیم انفاق می‌کنند در آیه 159 سوره آل عمران خداوند پیامبر خویش را به مشورت فرمان می‌دهد و می‌گوید: و شاوِرهم فِی‌الاَمر فَاذا عزَمت فَتوکَّل عَلی‌الله اِنَّ اللهَ یُحب المُتوکِلین (آل عمران/ 159) ای پیامبر، در کارها با مسلمانان مشورت بنما و چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکل کن (و انجام بده) همانا خداوند متوکلان را دوست دارد. [caption id="attachment_9220" align="aligncenter" width="651"]

مشاوره در اسلام[/caption] در این آیه می‌بینیم که پس از انجام مشورت با افراد آگاه و دانشمند و روشن شدن نتیجه، هر گونه دودلی و پراکندگی باید کنار گذاشته شود و قاطعیت جانشین آن شود، نباید در تصمیم‌گیری تعلل به خرج داد و مسائل را بیش از اندازه برای شور معطل ساخت که مبادا فرصتها از دست بروند؛ چرا که قاطعیت در تصمیم‌گیری یکی از مهمترین رمزهای پیروزی است.رهبران و مردمى كه كارهاى مهم خود را با مشورت و صلاح انديشى يكديگر انجام مى‌دهند، كمتر گرفتار لغزش مى‌شوند. پيامبر گرامى (ص) مى‌فرمايند: كسى نيست كه با ديگران مشورت كند و به سوى رشد و كمال هدايت نشود (1). مورخین و مفسرین اسلامی یکی از صفات پیامبر را در مسند مدیریت، کثرت مشاوره دانسته‌اند و گفته‌اند: کان رسول الله (ص) کثیر المشاوره لاصحابه سیره پیامبر چنین بود که با اصحاب خود زیاد مشورت می‌کرد. (2) امام علی (ع) در نامه‌ای به مالک اشتر، حاکمان و مسئولان دولت اسلامی را از مشورت با سه گروه بر حذر داشته است: بخیلان، ترسوها و حریصان. چرا که بخیلان همواره از گدایی و نداری دم می‌زنند و مسئولان حکومتی را از رادمردی و گشاده‌دستی باز می‌دارند؛ افراد ترسو موجب سستی اراده مسئولان می‌شوند و حریصان و آزمندان با توجه و تأکید بر منافع شخصی خود مسئولان را به ظلم و ستم در راه کسب مال و ذخیره تشویق می‌نمایند (3). حضرت اميرالمؤمنين (ع) مى‌فرمايند: هر كس با خردمندان مشورت كند با انوار خردهاى آنان روشنى يابد و به راه راست و رستگارى نائل گردد (4). همچنين مى‌فرمايند: مشورت‌كننده از نابودى و سقوط مصون مى‌ماند (همان منبع).

منابع

(1) جلال الدين سيوطى، الدرُالمنثور فى التفسيرالمأثور، قم، دارالفكر، 1414، ج 2، ص 359 (2) تفسیر جلالین، ص 94 (3) حسینی، سید علی اکبر (1378). "مقایسه اصول نظری مشاوره در اسلام با اصول مشاوره علمی رایج". دانشگاه اسلام. سال دوم- شماره 8 (4) عبدالواحد آمدى، غررالحكم و دررالكلم، ج2، ص670/ ح 10063